Inzicht in ervaren omgevingshinder

Een spagaat voor gemeenten: bewoners klagen over bedrijven die overlast veroorzaken, zoals stank, geluid of verkeer. Bedrijven wijzen er daarentegen op dat zij vergunningen hebben verkregen voor bedrijfsactiviteiten. Het resultaat: partijen staan lijnrecht tegenover elkaar. Voor dit probleem heeft het Louis Bolk Instituut samen met de GGD een participatieve methodiek ontwikkeld waarbij de beleving van hinder en gezondheid van bewoners centraal staat. Hierdoor ontstaat een vollediger beeld van de hinder.

Alle betrokkenen aan boord

Het Louis Bolk Instituut heeft het project ‘Inzicht in omgevingshinder’ samen met de GGD Hart voor Brabant uitgevoerd. Het doel: de ervaren hinder van bewoners beter voor het voetlicht krijgen. De participatieve methodiek van Positieve Gezondheid en Leefomgeving faciliteert de dialoog om tot oplossingen te komen. Na eerdere projecten bij intensieve veehouderijen is de methodiek nu toegepast bij de locatie van de slachterij van Vion in Boxtel vanwege geuroverlast.

In het project hebben onderzoekers van het Louis Bolk Instituut interviews gehouden met omwonenden, betrokken bedrijven en gemeenteambtenaren. Hieruit bleek wat de grootste pijnpunten waren. Daarna hebben de deelnemers tijdens twee proefperiodes drie weken lang in een speciaal ontwikkelde webapplicatie bijgehouden in hoeverre zij hinder ondervonden van bijvoorbeeld geur of geluid van de bedrijven, en in hoeverre dit doorwerkte op hun gezondheid. De vragen waren afgestemd op de specifieke lokale situatie. In het geval van opdrachtgever gemeente Boxtel ging het om de geuroverlast die omwonenden ervoeren van de bedrijven Vion en Hydro Business.

Oog en oor voor elkaar

Door breed naar de hindercasus te kijken, alle belanghebbenden te betrekken en milieu- en gezondheidsgegevens te koppelen aan persoonlijk ervaren hinder en effecten op de gezondheid, wordt de problemen voor iedereen helder. Juist het delen van persoonlijke ervaringen en de reflectie hierop maakt een constructieve dialoog tussen omwonenden en bedrijven mogelijk: men heeft letterlijk oog en oor voor elkaar. Dat versterkt de basis om in de fase daarna tot concrete verbeteringen te komen.

Het Louis Bolk Instituut heeft zijn methodiek van Positieve Gezondheid en Leefomgeving effectief weten in te zetten in het project in Boxtel. De participatieve werkwijze leverde daarnaast verrassende inzichten. Zo bleek onder meer dat naast stank, ook geluid een belangrijke hinderbron is (zie figuur). De gemeente heeft om die reden toegezegd dat er gespecialiseerd geluidsonderzoek zal worden uitgevoerd. De dialoog tussen gemeenteambtenaren, bedrijven en omwonenden is dus goed op gang gekomen en de wil is ontstaan om de problemen gezamenlijk aan te pakken. Dankzij de brede kijk op gezondheid komen aspecten als mentaal welbevinden, kwaliteit van leven, dagelijks functioneren en zingeving eveneens aan bod, waardoor er ook in integrale oplossingen wordt gedacht. Deze innovatieve werkwijze is kenmerkend voor het Louis Bolk Instituut en wethouders, beleidsambtenaren, bedrijven en bewoners plukken daar de vruchten van. Samen met de GGD is een groot aantal praktische adviezen opgesteld over communicatie, hinder in het algemeen, geluidshinder, geurhinder, verkeer en hoe het vervolgtraject eruit moet komen te zien.

Breed toepasbare methodiek voor hindersituaties

In veel gebieden waar de druk op de ruimte groot is, ervaren bewoners geregeld overlast vanwege bijvoorbeeld lawaai, stank, verkeer, fijnstof of problematische woonlocaties voor arbeidsmigranten. Dat kan voorkomen bij intensieve veehouderij, bij bedrijven of in woonwijken. Gemeenten en andere betrokkenen kunnen dan onder begeleiding van onderzoekers van het Louis Bolk Instituut aan de slag met deze methodiek om inzicht te krijgen in de ervaren hinder en het gesprek met verschillende partijen tot stand te brengen. Download de factsheet voor meer informatie of neem contact op met Sjef Staps of Charlotte Sederel.  

Geregistreerde typen hinder in twee onderzoeksperioden
Geregistreerde typen hinder in twee onderzoeksperioden


Lees ook

Meer informatie over Positieve Gezondheid en Leefomgeving