Non-farmacologische interventies bij pijn

Bijna twintig procent van de Nederlandse bevolking heeft last van chronische pijn. Chronische pijn heeft een forse impact op iemands kwaliteit van leven, dagelijks functioneren en stemming. In de afgelopen decennia is het aantal voorschriften voor pijnmedicatie substantieel toegenomen, soms leidend tot overbehandeling en over-gebruik van pijnmedicatie, zoals opioïden. Door de stijgende kosten, en bijwerkingen van- en verslaving aan opiaten/opioïden, is er een enorme behoefte aan non-farmacologische interventies bij pijn. Het Louis Bolk Instituut werkt aan een verschuiving naar een integratief pijn systeem dat (kosten)effectieve en veilige non-farmacologische opties includeert, in plaats van een systeem waarin medicatie-afhankelijkheid, ineffectieve procedures en operaties de overhand lijken te hebben.  Met ons onderzoek tonen wij effectiviteit aan of implementeren en evalueren wij interventies, waarvan effectiviteit en veiligheid in eerder onderzoek al is aangetoond,  in de praktijk.
 

Wetenschappelijke onderbouwing

Er zijn verschillende mogelijkheden voor het behandelen van pijn, gestaafd met reeds goede wetenschappelijke onderbouwing, waaronder acupunctuur, massage, muziek therapie, kunstzinnige therapie, osteopathie, chiropractie, meditatieve therapie (zoals Yoga, Tai Chi), mind-body interventies, en dieet. Om de initiatieven voor toepassing van non-farmacologische interventies bij pijn meer te benutten is beter inzicht in de effectiviteit in de dagelijkse praktijk en verdere wetenschappelijke onderbouwing nodig. Dit betreft zowel de onderbouwing van effecten van bestaande en nieuwe interventies als wel de onderbouwing van richtlijnen en behandelprotocollen van non-farmacologische interventies. Verder is het noodzakelijk om inzicht te krijgen in de toegankelijkheid en de inzichtelijkheid ervan te identificeren voor zorgprofessionals en andere betrokkenen. 

Projecten 

Wij hebben samen met het van Praag Instituut, de VOKK, het Emma Kinderziekenhuis Amsterdam, Prinses Maxima Centrum voor kinderoncologie Utrecht, en Universitair Medisch Centrum Groningen een keuzehulp ontwikkeld en geïmplementeerd voor ouders van kinderen met kanker. Deze ouders blijken regelmatig (in 40% van de gevallen) aanvullende zorg in te zetten tijdens of na de behandeling om het welzijn van hun kind te verbeteren. Het gaat dan vaak om homeopathische middelen en voedingssupplementen. Ondanks het feit dat ruim 70% van de gebruikers tevreden is over deze inzet, blijkt dat er weinig kennis is over de complementaire zorg die gekozen wordt. Daarnaast zijn reguliere behandelaars vaak niet op de hoogte van deze aanvullende middelen, terwijl dergelijke zorg wel in toenemende mate ingezet en vergoed wordt. Met deze keuzehulp kunnen ouders en zorgaanbieders wetenschappelijke informatie vinden over niet-farmacologische behandelopties voor pijn bij kanker.
Een andere praktijkgerichte studie dat in meerdere centra is uitgevoerd, toont aan dat het toevoegen van een homeopathische behandeling aan standaardzorg premenstruele klachten kan verminderen bij vrouwen die lijden aan een premenstruele stoornis (PMS) of premenstruele dysfore stoornis (PMDD).

Daarnaast voeren we ook effect studies uit. Zo is er een studie gedaan naar de effecten van hypnotherapie, transcendente meditatie of progressieve spierontspanning bij kinderen met hoofdpijn in samenwerking met het Sint Antonius ziekenhuis Nieuwegein, Zuyderland Medisch Centrum Heerlen, en Isala Zwolle.

In samenwerking met de afdeling heelkunde wordt gewerkt aan het opzetten van projecten rondom Virtual Reality en het effect dat deze non-farmacologisch interventie kan hebben op het reduceren van pijn, angst en stress bij kinderen tijdens traumatiserende ingrepen.