Voedseleducatie in het speciaal onderwijs

Omdat ook voor eetgewoonten 'jong geleerd is oud gedaan' geldt, zijn jonge kinderen een belangrijke doelgroep voor het aanleren van een gezond eetpatroon. De school is een ideale setting voor het stimuleren van gezond en duurzaam eetgedrag bij kinderen. Het is een omgeving waar kinderen met alle achtergronden een aanzienlijke hoeveelheid tijd per week doorbrengen en kennis, vaardigheden en gunstig gedrag aanleren. Het aanleren van gezond en duurzaam eetgedrag is extra van belang voor leerlingen in speciaal onderwijs (SO) en voortgezet speciaal onderwijs (VSO).

Voedseleducatie wordt steeds vaker ingezet in het reguliere basisonderwijs. Er zijn echter nog weinig voedseleducatieprogramma’s beschikbaar voor het speciaal onderwijs zoals het SBO, SO en VSO.

In dit project brengen we samen met docenten en schoolbesturen uit het (V)SO én lespakketontwikkelaars in kaart welke aanpassingen er aan bestaande voedseleducatieprogramma’s gedaan moeten worden om passend, geschikt en makkelijker inzetbaar te zijn in het (V)SO (zie ook het rapport Behoeftepeiling voedseleducatie in het speciaal (basis)onderwijs). Aan de hand van deze inzichten worden lesmaterialen aangepast en uitgetest in het (V)SO op inzetbaarheid en ervaren impact. De resultaten van dit project leiden tot nieuwe inzichten en concrete handvatten voor lespakketeigenaren en docenten. Daarnaast worden de aangepaste (pilot)lessen en –materialen beschikbaar gesteld.

Behoeftepeiling voedseleducatie in het speciaal onderwijs

Docenten van het (V)SO zien het nut in van het bieden van een gezonde en duurzame voedselomgeving en voedseleducatie op school, zo blijkt uit de behoeftepeiling en expertmeeting die het Louis Bolk Instituut in samenwerking met Stichting Special Heroes, Jong Leren Eten en Jongeren op Gezond Gewicht (JOGG) heeft gehouden in 2021. Maar ze geven aan dat de meeste beschikbare voedseleducatieprogramma’s (nog) niet aansluiten op de belevingswereld en mogelijkheden van leerlingen op het (V)SO. Tegelijkertijd blijkt uit de peiling dat 97% van de (V)SO-scholen beschikt over kookfaciliteiten en 46% van de scholen een moestuin heeft, wat veel kansen biedt voor het inzetten van effectief gebleken ervaringsgerichte voedseleducatie. Ook wordt er gebruik gemaakt van bestaande programma’s die ontwikkeld zijn voor het reguliere onderwijs zoals Smaaklessen, EU-Schoolfruit en Weet wat je eet. Docenten geven aan dat er nu veel aanpassingswerk nodig is aan bijvoorbeeld vorm en niveau om dit te kunnen gebruiken in het (V)SO. Deze tijd kan ten koste gaan van hun primaire taak, het onderwijzen van de leerlingen, of komt bovenop hun al volle schema.

Lees hier de resultaten van de behoeftepeiling.

Samenwerkingspartners

Dit project wordt gefinancierd door het Ministerie van LNV. Het project wordt uitgevoerd in samenwerking met Stichting Special Heroes Nederland, het Voedingscentrum, Steunpunt Smaaklessen & EU-schoolfruit (WUR) en Jong Leren Eten. Ook is er een klankbordgroep opgericht met afgevaardigden van partijen die ervaring hebben met (voedseleducatie in) het speciaal onderwijs, zoals voorgenoemde organisaties, Gezonde School, Sectorraad Gespecialiseerd Onderwijs en lespakketeigenaren met ervaring in het speciaal onderwijs. Dit project loopt tot maart 2024.