Bestuivingsmix voor klimaatadaptatie

Inzet van metselbijen in de teelt van Sweet Sensation

Willemijn J.M. Cuijpers, Boki Luske, G. Brouwer. 2022. Bestuivingsmix voor klimaatadaptatie: Inzet van metselbijen in de teelt van Sweet Sensation. 2022-041 LbP. Louis Bolk Instituut.
Pagina's / pages: 42
Type: Rapport
Download (pdf, 4.57 MB)
Taal/language: Nederlands
Abstract / samenvatting in Nederlands:

In twee boomgaarden zijn van 2019-2021 bestuivingsproeven met de Gehoornde metselbij (Osmia cornuta) uitgevoerd in het perenras Sweet Sensation. De metselbijen zijn uitgezet aan één kant van de boomgaard, om zo een gradiënt aan bestuivers te creëren. In de boomgaarden werden ook honingbijen ingezet. Op 3 en 125-130 meter afstand van de nestblokken is de initiële zetting, de zetting na de juni-rui en de opbrengst gemeten. Alleen in 2020 hebben we een significant effect van de Gehoornde metselbij op de zetting en opbrengst van Sweet Sensation gemeten. Op beide bedrijven was de zetting na de juni-rui 2x zo hoog dichtbij de nestblokken in vergelijking tot ver van de nestblokken. In 2020 kon er op maar één van deze twee bedrijven geoogst worden. Zowel het aantal peren, als de opbrengst per bloemcluster waren 2x zo hoog bij aanwezigheid van de metselbijen, en de peren bevatten bijna 2x zoveel bevruchte pitten. In 2019 en 2021 hebben we geen effect van de metselbijen kunnen meten.

Uit het drachtplanten onderzoek naar inheemse kruiden blijkt dat Gevlekt longkruid, Klein hoefblad, Speenkruid, Hondsdraf en Grote Ereprijs goed bezocht worden door mannetjes van de Gehoornde metselbij, voorafgaand aan de bloei van het fruit. Het meerjarige bolgewas Blauwe druifjes wordt door mannetjes en vrouwtjes goed bezocht. Vrouwtjes bezoeken naast Gevlekt longkruid ook Sterhyacinth en Wildemanskruid. Uit de praktijk en literatuur is verder bekend dat Paardenbloem een goede drachtplant is.

In het onderzoek is gekeken naar de timing van het uitzetten, waarbij groepen van 30 mannetjes en vrouwtjes van de Gehoornde en Rosse metselbij op verschillende tijdstippen, met verschillende duur van voorverwarmen, uitgezet zijn. De bijen zijn op 30 maart, 7 april en 14 april 2021 uitgezet. De incubatietijd (bij kamertemperatuur) van de cocons was 0, 1 of 2 dagen bij de Gehoornde metselbij, en 0, 2 of 4 dagen bij de Rosse metselbij. Voor de Gehoornde metselbij is het belangrijk om de bijen niet te lang voor de bloei in de boomgaard te zetten, omdat de tijd tussen het vliegen van de mannetjes en vrouwtjes dan te lang wordt. In onze test zorgde 1 dag voorverwarmen en introductie 10 dagen voor de bloei er voor dat 87% van de vrouwtjes aan het begin van de bloei van Sweet Sensation (24 april) vloog. Voor de Rosse metselbij is de timing lastiger. Het tijdstip van uitzetten (30 maart, 7 april of 14 april) had in onze proeven geen effect op het tijdstip waarop de vrouwtjes gingen vliegen. De duur van het voorverwarmen had wel effect. Zonder voorverwarmen gingen de vrouwtjes rond 30 mei vliegen (na 6-8 weken). Met 4 dagen voorverwarmen gingen de vrouwtjes rond 14 mei vliegen (na 4-6 weken). We vermoeden dat de diapauze van de Rosse metselbij nog niet beëindigd was, en dat het eerder inwinteren van de bijen mogelijk nodig is. Daarnaast kan langer dan 4 dagen voorverwarmen mogelijk een positief effect hebben op het eerder uitkomen van de bijen. We weten echter niet of dit ook effect kan hebben op de vitaliteit van de bijen.

Trefwoorden in Nederlands: bestuiving, fruit, peer, Sweet Sensation, Doyenné du Comice, metselbijen, Gehoornde metselbij, Osmia cornuta, Rosse metselbij, Osmia bicornis, zetting, rui, opbrengst, vruchtkwaliteit, drachtplanten, stuifmeelanalyse, vermeerdering bijen, incubatie cocons