Achtergrond:
Voedseleducatieprogramma’s worden steeds vaker op scholen gebruikt om kinderen te leren over gezonde en duurzame voeding. Voor het (voortgezet) speciaal onderwijs ((V)SO), met ruim 72.000 schoolgaande kinderen, zijn er echter nog weinig passende voedseleducatieprogramma’s beschikbaar. Binnen het overkoepelende onderzoek zijn 1-2 lessen van de meest gebruikte lespakketten in het (V)SO, Smaaklessen en Weet wat je eet, aangepast voor deze doelgroep. In deze pilotstudie is de haalbaarheid onderzocht van het inzetten van deze aangepaste lessen in het (V)SO.
Methode:
De aangepaste lessen werden door 34 leerkrachten op 15 scholen ingezet in de periode van september 2023 tot januari 2024. De waardering, geschiktheid, inzetbaarheid en uitvoerbaarheid van de aangepaste lessen werden geëvalueerd via een digitale vragenlijst die anoniem werd ingevuld door 21 leerkrachten en onderwijsassistenten die één van de aangepaste lessen hadden ingezet in hun eigen klas. Daarnaast werden semigestructureerde interviews gehouden met 13 leerkrachten en activiteiten-coördinatoren om aanvullende informatie op te halen over dezelfde aspecten.
Resultaten:
De respondenten waren over het algemeen positief over de waardering, inzetbaarheid en uitvoerbaarheid van de lessen. De meeste respondenten waren ook tevreden over de geschiktheid van de lessen voor hun leerlingen, al scoorde dit lager dan de andere aspecten. Enkele respondenten vonden het aangepaste lesmateriaal niet aansluiten bij hun leerlingen, voornamelijk vanwege bepaalde werkvormen. Voor een aantal leerkrachten bleef het een zoektocht voor welke leerlingen de aangepaste lessen passend zijn door zowel onduidelijkheden in voor welke doelgroep de lesmaterialen bedoeld zijn, maar ook door de complexiteit van de doelgroep. De meerderheid van de respondenten (76%) was enthousiast om in de toekomst vaker het aangepaste lesmateriaal in te zetten. De andere respondenten (24%) wilden ook het lesmateriaal blijven inzetten, maar wel onder bepaalde voorwaarden zoals verduidelijking aan de handleiding en meer doelgroep-specifieke aanpassingen.
Conclusie:
De resultaten van deze pilot laten zien dat met het aanpassen van lesmateriaal een veelbelovende eerste stap is gezet in de ontwikkeling van geschikt voedseleducatiemateriaal voor het (voortgezet) speciaal onderwijs. Hoewel de aangepaste lessen over het algemeen bruikbaar leken te zijn, zijn er ook suggesties gegeven voor verdere ontwikkeling, met name op het gebied van werkvormen en doelgroep-specifieke aanpassingen. Voor de toekomst biedt uitbreiding en opschaling van de lesmaterialen een waardevolle kans om voedseleducatie binnen het (voortgezet) speciaal onderwijs verder ruimte te kunnen bieden.