Op weg naar een New Deal tussen boer en maatschappij: De Marne

Het Nederlandse landschap kent een grote diversiteit en heeft veel bijzondere kwaliteiten. Deze landschappen zijn in de afgelopen eeuwen vrijwel volledig gemaakt door boeren; landbouw en cultuurlandschap zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Door de intensivering van de landbouw neemt de kwaliteit van bodem, water, biodiversiteit steeds verder af en zijn veel van de kenmerkende kwaliteiten van het landschap verdwenen. De boeren hebben het gevoel dat ze hun best doen om aan alle, steeds veranderende regels te
voldoen en ervaren tegelijkertijd dat ze weinig maatschappelijke waardering krijgen voor wat ze doen. Het is daarom hoog tijd voor een koerswijziging. Is er een ‘New Deal’ denkbaar tussen boer en maatschappij die zorgt voor een eerlijker inkomen voor de boeren, schoon water en schone lucht, een gezonde bodem, meer biodiversiteit en een aantrekkelijk landschap? Om dat te onderzoeken heeft het College van Rijksadviseurs drie pilots opgezet: in Salland (zand), de Krimpenerwaard (veen) en De Marne (klei).

Deze publicatie bevat de resultaten van de pilot landschapsinclusieve landbouw De Marne. Het laat een economisch gezonde landbouw zien die voortbouwt op de natuurlijke condities van de bodem. Op en rond de landbouwpercelen ontstaat een rijke biodiversiteit op en talrijke bijzondere landschappelijke structuren maken onderdeel uit van het landbouwsysteem. Nauwe samenwerking binnen de regio, zowel op vlak van het sluiten van kringlopen als de ontwikkeling van regionale producten en markten, is daarbij een belangrijke basis. Maar de transitie is niet alleen een opgave voor de boeren maar ook voor de maatschappij. Hoe beter de transitie van de maatschappij lukt, hoe steviger de basis onder de agrarische bedrijven kan worden en hoe beter de maatschappelijke opgaven voor ingevuld kunnen worden.